ШИНЭ БИЧЛЭГҮҮД
my ideas
Нутаг маань намайг хэвлийдээ тээсэн
Нутгаа би зүрхэндээ тээсэн
Бидэн хоёр энэ орчлонд
Бие биеэ тээсэн
Бидний бахархдаг, миний Монгол.
Хэн нэгэн ямар нэгэн зүйлийн тухай сэтгэл шулуудан шийдсэн үед түүнд өөрийн бодлоос өөр илүү чухал тийм зоримог зөв үзэл үгүй мэт санагддаг билээ. Харин олон зүйлийн тухайд хүн төрөлхтөн тийн ханддаг атал хүний амьдрал, түүнийг бие биеэс нь ялган зааглаж, онцлон хөгжүүлсээр ирсэн зүйл бол тэдгээрийн өв уламжлал соёл иргэншил гэдгийг огоорон мартаж орхидог нь харамсалтай.
Өөрөө өөрийгөө сайн таньдаггүй биднийг өрөөл бусад нь яаж ч ойлгох билээ дээ. Бүхэл бүтэн улс үндэстнийхээ нэрээр таван хошуу малынхаа нэгийг нэрлэчихлээр хэн ч л адилхан “үхэр” юм байна гэж бодно. Монгол хэмээх нэрийг “зоригтой хүн” гэсэн утгатай ч байна уу, “уулын орой” гэсэн утгатай ч байна уу, эсвэл бүр “мөнөөх л зэрлэгүүд” гэсэн утгатай ч байна уу, үхэр үндэстэн хоёр адилхан нэртэй болохоор дэлхий дахин “үхэр” хэмээн хочлохоос ч яахав.
Нэг бол Монгол гэдэг нэрээ соливол таарна, эсвэл үхрээ Монгол хэмээн нэрийдэхээ боливол таарна. Одоо бидний “Монгол-үхэр” хэмээн нэрийдэх тэрхүү амьтныг Хятадаар, үгүй бүр аль ч орны хэлээр юу гэж нэрлэж, бичдэг, түүнтэй адилаар Монгол улс хэмээх нэрийг бичвэл, яая гэхэв бид өөрсдөө ойлгогдохгүй үхэр болж үлдээд тэрхүү бичсэн эзэн нь инээгээд өнгөрөх болно. Бидний соёл бусдын нүдэнд будлиантай харагддаг, алдаа дутагдал л юм гэж үү?
5:40-7:40 энэ бол Монгол цаг тэр тусмаа туулай цаг буюу үүр цайх үе юм. Бид бусдын цагаас бүхэл бүтэн хоёр дахин их хугацаатай цагтай тэнэгүүд гэж бас нэрлэгдэх болжээ. Хулгана, туулай, ишиг гэх мэт бага амьтдаас бар, арслан гэх том амьтнаар нэрлэх мөн л бусдад үл ойлгогдох цаг тоололтой.
Бид мандаж гайхагдаж явсан тэр үеийн Монгол биш, мөхөж яваа бага ястан болж дээ. Дэлхийн хүн ам өнөө үед зургаан тэрбум хол гарчээ, Монгол үндэстэн тэдний зөвхөн 8 сая нь /дэлхийд буй Монгол угсаатан/ гэтэл хөгжингүй орны нэг л хотод 20 сая хүн аж төрж байна. бусдын үнэлэмжээр хэзээний л тээр дор ордог Монголчууд хүний хөгжлөөр 117 эрэмбэлэгдэн жагссан билээ.
/2003 оны шилжилтийн эдийн засгийн орнуудаас/
Гэтэл бид үнэхээр тийм хоосон толгойт-нууд гэвэл тийм биш бөгөөд дэлхийн алдартнуудын цөөхөн нь боловч бидний садан төрлөөс багтсан юм.
Хятад, Орос хоёртой харьцуулахад, агуу үндэстэн гэж хэлэхэд бэрх боловч бид бас элдэвтэй улс байсан, байгаа ч билээ.
Мах сүү хоёроор амьдралынхаа хүнсийг залгуулж, үхэжчихэлгүй өчнөөн жил наслаад, бусдад даа сургаж суудаг. Бүтэн бухын махыг давсагт нь багтаагаад, бусдын сарын хүнс болох гөрөөсний махны дөрөвний нэгийг нь агнасан анчин нь ганцаар ангаа төхөөрсөн газраа л гүзээнд нь хорхоглоод идчихдэг, чонын гэх удамтай өмхий самхай үнэртүүлсэн, морь хүн хоёрынх нь хөлс нийлсэн, энэхүү Монголчууд өдгөө цагийн соёл иргэншлийн хөгжилтэй хөл нийлүүлэн экспорт, импортын гүйлгээ хийн бараа таваар сольё гэтэл, тамирчин малын махыг дааж зажлах хүн дэлхийд ховор болжээ. экспортод гаргалаа гээд ноос, ноолуураас хэтрэхгүй, тийнхүү ноос ноолуур гаргалаа ч хожуулаад л дуусах бөгөөд дэлхий дахинд Монголын нэр үл гарна.
Монголыг их иддэгийг гайхах бөгөөд газар нутагт, нь заан байдаг бол алаад махыг нь идэх биз, Монголд нэг өдөр мах идэхгүй бол олон хонь аврагдах бөгөөд, мөн төдий чинээнээсээ ч их олон хонь үрэгдэж болох. Учир нь нэг өдөр махгүй өлссөн Монгол маргааш нь хоёр хонь идэж магадгүй гэсэн хошин яриа гарчээ...
Монголчууд угийн нүүдэллэж, нутаг орноо гэрийн бор бууриар тамгалж явдаг улс бөгөөд бусдыг дуурайж юу болдог талаар дурдахад:
Монголчууд суурьшсанаар орон нутгийн нягтшил сайжирч хүн ам хагас зуун жилд саяар өсөж 1921 оноос хойших Монголын 1,3 сая хүн 2,7 сая болжээ. мөн хотжиж сураагүй бидний нийслэл, бүтээн босголт эхэлснээс хойших бүх хог новшиндоо дарагдаж, эгэл бид гахай биш, бидний хот хогийн сав биш атал хот тосгод нь оршуулга, хогийн цэг хоёртойгоо хаяа нийлжээ. Энэ нь өргөжсөн хэрэг биш хавтгайрч буйн хэрэг, багтаж ядсаны хэрэг ч бус суурин соёлын туршлага муугийнх. Монгол үгүй болоход дэлхий дахин үл үгүйлнэ, үл дутагдана. Монгол харин бусдын үгүйд бол оршин тогтнож чадахгүйд хүрнэ.
Нэгэнт дэлхий даяар зонхилсон үзэл үнэлэмжийн хэлхээ болсон даяарчилсан соёлын жин хэмжүүр Монгол орныг зиндаа тэнцэхгүй хэмээн заах боловч алтан дээр суусан гуйлгачид хэмээх шинэ нэртэй болчих-оод ангаахай шиг орилох болжээ. бусдыг хуулсан боловсролын салбар нь эрин үеийг бэлтгэх бөгөөд, шавь-дүйтэй сургалт нь Монгол хүүхдүүд номыг яаж байж нэг юм сурдгийг мартаж орхижээ. Юуны төлөө амьдарч буйгаа мэддэггүй Монголчууд одоо юуны төлөө үхэж буйгаа мэдэхээ байчих-аад хорвоог зүгээр л туулаад дуусжээ.
/Жаран нас хүрээд амьдралыг ухаарч, жаран нэгтэйдээ таалал төгсдөг үхэр Монголын толгой үдэш хойш ажилладаг гэж үү?/
Орчин үеийн харилцаа холбоог анх бид улаа нэхэн үүсгэсэн гэж худал ярина. Бид биш харин тэд, өвөг дээдэс маань түүнийг үүсгэсэн түүхтэй.
Бидний хойч үе “бидэнд өвөг дээдэс минь юу үлдээж вэ ?” хэмээн асуухад одооны татвар хэмээн яс хавталзуулдаг шиг өр, өр, өр л үлдээж гэсэн хариулт сонсогдох болов уу.
Эртний өвгөдийн маань, удмын юм бидэнд үлдсэн байлаа ч бид өнөө үед өөр ертөнцөд нүд үзүүрлэгдэн аж төрөн сууж байна. дээд тэнгэрээс заяат тэнгэр язгуурт Бөртэ чоно, Гоо марал, Батцагаан, Тамачи, Хоричармэргэн, Уужимбуурал гэх алтан ургийн хаад нь баялгыг бүтээн зүгээр аж төрж чадахгүй дээ л бусдын юмыг булаахаар дайтдаг байсан ч байж болох юм. Хүн юу чаддаг түүгээр амьдарна шүү дээ. Эртний олон олон хаадын омог дарагдаж бусдын хүчин дор сөгдсөн өнөө үед, амны билгээс ашдын билэг болсон цагт, бид өвөр зуураа юутай вэ?, юмгүй дээ гэсээр хоосорч гүйцэж дээ. Үндсэрхэг үзлийг юм эзэндээ ойртсон хувьчлалын аминч үзэл дарж. Ач санасан гэх алагч үзлээр нэгэндээ хандаж, энэрэл хэмээх хариу нэхдэггүй буян шавхагдаж, эргэх хорвоо дээр хумхын тоос хөдөлгөх “Монгол” гэж үгүй болж. Эмэгтэйчүүд, “хүчирхийллийн эсрэг”, “жендэр” гэх мэт хөтөлбөртэй адил “Монгол угсаатныг сэргээх үндэсний хөтөлбөр” хожим цагт, мал аж ахуйг нь аврах гэж оролдсон шиг баахан зүтгээд үр дүнгүй үлдэх бизээ... 1998
Нийт 1317 удаа уншигдсан | 4 сэтгэгдэлтэй
RSS тандагч
Сэтгэгдэл бичих
магадгүй одоо үүнийг бичсэн хүн байхгүй болсон...
харин үхрээс хүн доор байх гахайтай зүйрлэх хэрэгтэй байж