header image

scrollШИНЭ БИЧЛЭГҮҮД

он цагийн алсад 2
ялихгүй буруу байна аа
Хэрэв ээ би шидтэн бол (мөрөөдөж байна)
The story of the Mongols whom we call the tartars
Намайг гаргаарай (уншсан номын тухайд)
хотын хог ба миний амьдрал
Ураны уурхайн уршиг
Сүүлийн жилийн хугацаанд уншсан номнууд
миний хийхийг хүсэж байгаа ажлууд
манайхан буюу цагаан баавгайчууд санал асууж байна
Эх орон ч гэж хэн бэ ?
блог мн-ийн 2011 оны 6 сарын байдлаарх тойм
ЕРТӨНЦИЙН ӨНЦӨГ БУЛАН БҮРД
мөнгө хэмээх орон зай дахь хүн хэмээх цаг хугацаа
он цагийн алсад
Би итгэж байна, тиймээс би амьдарч байна
Сайхны нэгэн билээ чи
хуучин хоёр гар
Арааны онол
Шадар гурван цэрэг 3н жилийн хойно
миний хүнсний аюулгүй байдал
нийтлэлээс төрсөн бодол
Хайрын тухай афоризм
Шинэ жилийн мэнд дэвшүүлье
Өчүүхэн шоргоолж ба барс хоёр
The only one
Хэрвээ
Ирээдүйд биднийг юу хүлээж байгаа вэ
39 номын худалдаа
наадамхан буюу сумын наадамд хүрэх замд
Big sales for all
Санал болгох нь*
KhuvSchool* хөгжлийг хүсдэг залууст
бүх блогчидод
Обамагийн хэлсэн үг
Гэрэлт найзуудад
Monita нөхөд өөө*
blog new year
алтайн магтаал
юмны учир сумны занги...*
блогч миний зэвсэгийн эрдэм хүрсэнгүй*
Саран...*
Хямрал
Заяаны ханиа гуйхүй*
Аdulation*
Хүн гэдэг энэ*
garvhigtai*
хайрцагны улсууд*
Smeraldo*
амьдрал үнэ цэнэтэй утга учиртай санагдах юмаа
Андрей Павлович – Obod -
дурсамж....*
хамгийн хүчтэй сэтгэгдэл*
чамайг амьдрал алгаддаг уу*
Сэтгэл гижигдэх бороон дуслууд
буруу шаахуу*
Хойд Монголчууд Оросод эзлэгдсэн нь түүх
алт... ард түмэний тайлбаргүй талархал
алуурчин би ардын баатар
Аз Жаргалыг заавал олоорой, тэнд байналээ*
бодол минь, ноймор дугаараа алдсан...бодол минь*
сэтгэл гэдэг*
жигүүртэй юм шиг залуу насны жинхэнэ болоод үнэн хайр*
хүний ганц хүү*
эзэн хүний шинжүүд ба төлөвшилийн тухай*
bhutan-d 2000
ДУР ЭЗНЭЭ ГОЛДОГГҮЙ*
....битүүхэндээ дуртай*
хүн төрөлхтний хамгийн аугаа сод ухаантан мэргэдийн санаа бодлоор сэлбэгдсэн тийм баялаг оюуны ертөнц....*
эцэгээ өмөөрөхүй...Мөнөөх хөх цэргүүд ба Эх орны Онцгой байдал*
доромжлогдсон тусгаар тогтнол минь*
хүсэл минь*
2 dollar
Jargaliin chimeetei boroo-d ireedvi hezee ?*
Сэтгэл их хөдлөж байна ээ*
Гурван шүдэтийн хүү*
хар костюм*
Demchig Monastery energy center of wold
Бодол минь*
Сайхан Сояиа*
бүтэлгүйтэл*
залхаахгүй...*
гэрэл унтрахаас өмнө*
асуулт дараа нь хариулт*
Шувуу буюу тогруу хэмээх хочийн тухайд*
дарангуйлагчийн эсрэг дарангуйлагч*
МАРШАЛЫН ШИРЭЭН ДЭЭРЭЭС ....*
ЦАГААН МАЛГАЙТ-2*
ЦАГААН МАЛГАЙТ*
МОСКВА НУЛИМСАНД ДУРГҮЙ ээ*
архи ууж сурсан минь учиртай 1 , 2*
*1
харин би*
уншаад нэг үзээрэй
шинэ жилээрээ ганцаараа*
ЭРХЭМСЭГ ОРШИХУЙН ТУХАЙД 2*
ЭРХЭМСЭГ ОРШИХУЙН ТУХАЙД*
Юу ч мэдэхгүй байх*
Ичгэвтэр байдал*
УНШВАЛ ЗОХИЛТОЙ НОМС*
МОНГОЛ-ын үр сад билээ бид*
Minii khuugiin uvriin devter, khuudas 17 (ПАренин)*
ЭЦЭСЛЭВ, БАЯРТАЙ БЛОГ ЕРТӨНЦ....*
ХИЛЭНЦ-д зориулла ХаЙр дУрЛал, гЭр БүЛ*
ХИЛЭНЦ-д зориулла аЖил МэрГэжИл*
*ЭНЭ
өөртөө, эндүүрэл-үүд минь баяртай*
ҮхэХ нь Ээ*
ГаЛт ШуВуУ*
зоргоор унших номнууд*
орхиод явсан хүмүүс ( цуврал -1)*
ганц жип авчихаад үхэх юмсаан*
АЖЛЫН ТУХАЙД НЭГ ИЙМ ЮМ БАЙДАГ ЮМ БАЙНА*
монголын шинэ өглөө*
Delhiin hun amiig odoo bgaa hemjeeg ni 100 hun amtai negen tosgon bolgon jijisgevel iim boloh bnaa.
Хилэнц-д зориуллаа эрүүл мэнд*
харамсалтай байна, ийм их гунигтай байсан үеэ мартаж,*
ЧИ ХЭН ВЭ ? *ХИЛЭНЦ* -д зориуллаа*
уулзаж учрах тоолонгоор л*
үүлнээс бичсэн дурсамж*
Такси драйвер*
парапсихологи*
солиотой юм уу хаашаа юм*
тас харанхуй *
амьдрал мөнгө 2*
бидний сэтгэл голын ус*
first love
та нар итгэх үү*
бодол минь
биегүй би*
өнгөрсөн хойн нь харамсах хэрэггүй ээ*
Хагархай тольны дууль Парени
let it real...парени
Haiku like aphorisms by Bayanaa
Dectaphone-tnuud...Парени
Галзуугийн эмнэлэг бичсэн Парени
хүн бүрийг завьжуулах төсөл pareni*
ЕРТӨНЦИЙН ӨНЦӨГ БУЛАН БҮРТ ХАЙР....*
учиргүй их хайр*
onigoo
гайтай юм аа*
зүрхээ гэж*
утга учир*
одод*
гуниггүй бай*
буудаад унaгаа*
хэвлэгдээгүй номны оршил ба миний философиуд*
хэзээ ч хайртай гэж хэлэхгүй хүнийг ч хайр хайралдаг*
“Амиа золиослогч оюутнууд”*
Хаалттай нийгмийн хар бараан нь.*
Бидний бахархдаг, миний Монгол*
иссэнүүдийн маань гарчиг*
Тааламжтай үг сонсох хэнд ч аятай*
2003 онд бичсэн шүлгүүд гэхүү дэ*
би өөрийн түүхээ бичиж эхлэв*
amidraliin shat (stair of life)
dadicte selves (one person)
Zvvd
amidralaa gej (vrgeljilel 2)
amidralaa gej (vrgeljilel 1)*
Бэр Цэцэг
ydaj baihad daa
eh oron shataj bna
welocome to my idea
not bad (Lenski ene tuhai udaan bodsoon)
zayanii hania guihui
Дууслаа дууслаа (сар шинийн мэнд)*
namar tsagaa gej |zaluu nasaa gej|*
Happy new year

[ цааш... ]


МИНИЙ ХӨРӨГ


scroll ХОЛБООСУУД

хувийн тэмдэглэл
алдахгүйгээр онохгүй
hot TIME, Ooh

scroll АНГИЛАЛ

iim negen ywdal
bvsgvichvvd
zvvdend ch oromgvi ywdal

scroll СЭТГЭГДЛҮҮД



scroll ТООЛУУР

Та 250274 дахь зочин боллоо.

// Сутайн суран хөхүүд - бодрол, хүүрнэлүүд
my ideas

наадамхан буюу сумын наадамд хүрэх замд


биеийн эрүүл мэнд хөдөө нутгаас эхтэй гэж
би таван хошуу малаас хамгийн айдаг нь ямаа, морь хоёр. морь хөл дээр гишгэхэд эсвэл тангарах үед сүйдтэй өвдөж шалдаггүй бол ямаа унага хоёр хөл тасалчих шахдаг юм. бодвол м2 ногдох жин мин гээд л шинжлэх ухааны үндэслэл бий биз дээ.
Бага насан даа нэг наадамд гурав дөрвөн нас унадаг байлаа. Даага, соёолон, хязаалан, их нас гээд л... хурдны морь унахад хараахан нас маань болоогүй байлаа, аавын маань төрсөн нутаг болох Төгрөг сумд нэгэн зун мянгат тэмээчинтэй айл саахалт зуссан намар. Аав дүү хоёр ирж долоо хоноод явахдаа гайхалтай хөгжилтэй байж билээ, өдөржин л чавхаар зурам, чичүүл, Үеэ мэтийг харваж, зуугаа гаргана. Тэднийг явсны дараа гэрийн бүрээс дунд бүснээсээ доош салбархай болсон доо. учир нь тэр жижигхэн амьтан чичүүлүүд чинь гайхалтай өс санадаг амьтан юм билээ.
тэд зурмыг бодвол гайхалтай тэвчээртэй,... худгаас ус зөөдөг говь нутагт хулгана зурамны нүх рүү ус хийж байдаг, надаас өөр ажлаа алдсан хүн байх биш энэ үед тэд л шийр зааж хамаг тамир барна даа.
тэд зурам байсан бол аль хэдийнээ гараад ирэх болсон байхад цухуйх ч үгүй ус цалгиулсаар нүхэндээ хорогддогсон. Харин 5л шар усны хольцтой усыг даанч дааж давахгүй дээ хөөрхийс. Би тэднийг бултасхийгээд гараад ирэх үед нь хамаг биеийн үс арзайдаг болохоор урьдчилаад нүхэнд нь худгийн мал услахад зориулж тракторын том дугуйгаар хийсэн онгоцноос авсан утаснуудаар урих занга бэлтгэнэ. Заримдаа урхи нэмэх нь хавх хийнэ. эхний ээлжид гарч ирсэн амьтан урхинд дараачийнх нь хавх, дараачийнх нь миний шилбүүрт оногддог байсан даа. ер нь урхийг хулганын нүхний амсарт үхрийн баасаар таглаа хийж байгаад түүнийгээ голд нь их бариу байхаар нүхлээд түүндээ нялцгай баасаар нааж хийдэг юм. Тарвага бол их хашир тиймээс нүхийг нь үхэр шөргөөсөн болгож баахан үхрийн эврээр сэндийлчхэж байгаад дараа нь элс мэтчилэнгээр таглаж орхино доо. Хашир тарвага бол нүхээ өөр тийш малтдаг бол, миний олзууд ихэвчлэн өө энэ муу үхрүүд дандаа ажил уданаа гээд л элсээ хэсэг малтаж байснаа амархан нураад байх болохоор нь хоншоороороо түрээд гараад ирнэ. Энэ үед, миний үүнийг тооцож бэлтгэсэн өвсний төмөр утсан боодлоор хийсэн урхи хэнхдэг цээжинд нь эгнэгт бэхлэгдэнэ дээ.
мэдээж намайг арван нас хүрээгүйг мэдэхгүй болохоор арагт анчны аманд орлоо гэж бодоод ухаан алдана.
би яахав муу нүхдүүлж барьсан (битүү богино нүх рүү сандраад андуураад орчихсон) тарвага тархинд нь бүтэн яс үлдэхгүй болтол нь балбаж байгаад л ирнэ дээ.
Манай нутаг тахлын эд сайхан халуун голомт төдийгүй, уушгины, булчирхайн гээд нэгэнт ёооз ёозоороо бий тул бид ийм тэнэг тарвагануудыг идэх нь бүү хэл нохойн доо өгөхгүй. Сайхан даллаж байгаад жинхэнэ утгаараа хошхируулж байгаад буудна. Гэхдээ бүр сум тоолж, хулхи барьж шүдээ. яриа маань хазайчхав бололтой

За ингээд би хурдны морь унах насанд хүүрээгүй байлаа, саахалт айлын ах нар үсэргээнд намайг хурдны морин дээр яг л уралдах гэж буй хүүхэд шиг хөл нүцгэн, бас тохмыг нь хоёр талд нь бүчээр жижигхэн гуянд минь бэхэлж өгнө. Би гэж алцганасан амьтан болж аваад л хөтөлж буй морь маань толгойтой үсийг маань өвс байна гээд үмхээд авах бий гэсэн айдастай эргэн эргэн харж хөтөлж явна. Хангайнхан ногт хэрэлддэггүйтэй адил баруун Монголчууд хурдны моринд ногт зүйхгүй. Хааяахан цулбуур гаргах нь бий. ингэхдээ нарийн гоёлын зөөлөн шар сурыг ур гарган хийсэн, шинэхэн үедээ сайхан үнэртэй улаан өнгөтэй нарийн урт саваа мөчрөөр тоноглоно. энэ мод өлгийтэй нялхсын дээр үнэгний дайтай хүндэтгэл хүлээж байрладаг нь базарваань аянга зайлуулдаг учиртай гэдэг билүүдээ.
Чойномын залуу настай адилхан эмнэг морь малын хөлөөр тамгалуулж явсан үе маань эндээс эхтэй. уйгаржин Монголоор уншиж бичсэн би өөрийн биеэр шинэ үсэг сурч сайн малчин номыг уншиж дуусгаад хөгшчүүлд, өглөөд малаа салхи сөрүүлж бэлчээ, өдөр халуунд шогосон малыг хөдөлгөж идээшлүүлж бай гэж багачуулд юм мэдэх хүний хувьд сургамж хэлнэ.
Би уул нь угсаа гарал маань Засагт Хаан аймгийн дайчин вангийн нутаг, Дарханбээсийн хошуу Манибазар гэдэг Ард Аюушийг шүүслэж байсан хүний нутагт өсөж төрсөн хүн. Гэхдээ миний мэдэхийн Зүйлийн Хүрээ гэдэг нөгөөтээгүүр зүйл баргиадын Сүүн заводын хүүхэд. Тэр жил их дэвхрэг царцааны нүүдэл болоод Улаан нуур Шовгор хаданд жил бүр зусдаг манайх нүүж Ховдын Мөст Цэцэг сумдад хамаарах Мөст Зуслан гээд нээх гоё нэртэй газар зусаж билээ. тэр жил сум дундын Их бэлчирийн наадамд 5-д хурдалсан юм.
нэрэнд нь болоод л би тийшээ явсан манай үеийнхнээс би л тийшээ явсан юм. Очих замдаа Монгол Алтай нурууны садраг уулсын хяраар, цастай хөмгүүдийн дэргэдүүр УАЗ 469 машинтай явлаан, би ч машины цонхоор доошоо харан гэмц таминь ээ замаараа явъя гэж хэлсэн. Бүгд инээд хөөр болж зам нь энэ ээ хөө гэсэн юм. Тэнд очдог жил би хоёр дахь жилдээ хурдны морь унах гэж байлаа. Отгон нагацын маань ганц унаган адуу эмнэг байдас, нэг халтар үрээ хоёр байсан юм. Халтар үрээг отгон нагац сургах гэж бишгүйдээ нэг өвдөг шороодсоны эцэст сумын төв рүү ажлаар явав. Би эмнэг үрээний аргамжааг богиносгож долоо хоног орчим ус өгсөнгүй. айж эмээж байж гэмээн сая нэг чөдөрт нь хүрч тайлж услаад буцааж аргамжаа сэлгэж уях даа газрын өөд харуулж байгаад мордлоо. Гайгүй морь шиг байснаа гэнэтхэн тонгочож байна. нэг мэдсэн би худгийн хажуухан уулын бэлд толгой газрын уруу хараад гэдрэг саваад унасан байгаагаа мэдэж энэ үед амьсгал ямар нэгэн зүйлээс болоод түгжигдээд нүд харанхуйлах үесэд хөгшин Баавай майжганаад даанч чамламаар удаахан гүйж явсандаа. Намайг аврах гэж буйг нь мэдсэн боловч даанч удаан санагдаж амжаад майжгар хоёр хөл дээшээ харан гүйсээр тэнгэр доор нь харанхуйлсан хэвээр ухаан алдарч билээ.
ёр нь мориноос байнга унадаг төдийгүй айдаг байсан боловч чөтгөрөөс илүү айдаг байсан маань гарцаагүй. учир нь хэн хүн энэ газар эвгүй гэж ярих нь миний чихэнд хүрсэн л бол юу ч болж байсан би тийм газар мориноос ойчдоггүй юм даа.
хамгийн анх хүчээр шахуу дааг сургасан нь ийм учиртай юм. Нэг унаган ноосноосоо ангижирч чадаагүй юм, ах нар мордох үед тонгочих нь бүү хэл урд хоёр хөлөө тэлж жийчхээд хөдөлж чадахгүй. харин хөдөөний гарамгай жаалуудыг санаагаараа тоглоод хаячихна, тэгээд тэр үй лайтай амьтан биеийн харьцаагаараа намайг сонгосон юм даа. түүнд таарах хазаар ногт гэж юм байсангүй. би бараг сул шахуу л мордож бараг бие засахдаа хүртэл унаж явдаг байлаа. Намайг морь унаж сураагүй үед үсэргээн дээр таарчхаад бороотой өдөр нөмөрт нь хорогдож байхад бүрх малгайнхаа усыг байсхийгээд над дээр хажуу тийшээ тонгойж асгадаг ахтай мөнөөх сургасан даагатайгаа хамт таарсан юм. тэр хүн ч бид хоёрыг хараад учиргүй инээлээ бид хоёр ч бас... ингээд эхний уралдаан болж дааганууд эргэх үед яг бөмбөг дэлбэрч байгаа юм шиг бүгд тал бүр тийш давхин одлоо. яагаад зарим нь урагшаа зарим нь зүүн тийшээ, зарим нь чигээрээ цаашаа алга болж байгааг мэдэхгүй ч даагануудыг тун ч муу сургасан нь илт. энэ үед хэнз унага бид хоёр барианы зүг шугам шиг эгц тоос босгосоор давхиж явлаа. барианд орохдоо сүүлээсээ хоёрт орох үед бууж шээмээр санагдаж байлаа. мотоцикл байсан бол бууж байгаад өшиглөх юмсан гэж бодогдоно. гэтэл гандсан бүрх малгайтай мөнөөх хүн хүрч ирээд зиа хө үүнийг хонинд унаж бай миний хүү, наадах нь цатгалдсан байна, тэнгэр шиг гэдэстэй наад Луусан Толгойтыгоо битгий зовоо гэсэн юм.
бүрх малгайтны хэлсэн бүхнийг ёсчлон биелүүлсэн боловч эзэн морь хоёр хоёулаа хониных болсон нь даанч онцгүй. харин бүрх малгайтны хэлсэн үгнээс нэг юмыг ойлгохгүй байсан нь дараа жил нь тодорхой болж билээ. Манай луусан толгойт илжиг шиг том чихтэй данхар толгойтой шүдлэн болчхож. мэдээж би унахдаа хазаар хэрэглэдэггүй байсан учир ах нар унах болох үед чихдэж хүзүүг нь мушгиж унагаж байж хазаар зуулгах дээрээ хүрчээ. дахиад энэ жил хөөрхөн халиунтайгаа би зуныг өнгөрүүлж, миний дотор үүнтэй насыг барах нь гэсэн базаахгүй бодол төрнө. нас бие гүйцсэн ам нь халсан морьтой (хоёр завждаа цус гоожсон) би бөгсөөр нь гулсаж бууна буруу харж сууж явна. бетон сав дүүжлэн, эмээл нь тонгорсон байлаа ч намайг янзлаа ч ээ гэсэн шиг адгуусны араншингүй номхон амьтан хүлээж зогсоно. унага байхдаа тийм хөөрхөн амьтан байснаа одоо луусан толгойт болчих гэж... дөрвөөр дарж сүлжсэн хатуу ширэн бугуйлаас хайрлахдаа адуун дундаас би шанхнаас нь зулгааж хөтлөөд гаргаад ирдэгсэн.
Мориноос унадаг хүүхдүүд унаж байгаа мориныхоо шанхнаас тасалж аваад зуувал унадаггүй гэж ах нар хэлдэг болохоор би байнга л шанх зажилж явдаг байлаа....

үргэлжилнэ.....


Нийт 923 удаа уншигдсан | 3 сэтгэгдэлтэй
Сэтгэгдлүүд...


Сэтгэгдэл бичих
g84 | 2009-07-01 | 14:14
хүү-д
Харгис амьтан ч байгаагүй ээ
харин би ах нартайгаа тарваганд явахдаа сахих үед унтчихсан байдаг юм намайг унтангэмц л тарвага гарч буу тас хийж би байнга цочдог байсандаа




Хүслийнжигүүр | 2009-06-29 | 15:55
smug ярзайтал инээх



xvv | 2009-06-27 | 22:54
Харгис амьтан байсан байна ярзайтал инээх
Аав эгчийг нэг удаа тарваганд ах нартай хамт дагуулж явж л дээ. Тэгээд буудчихаад л гаргаж янзлаад, эгч харж зогсоод "Хөөрхийг мөн баллаж байнаа" гээд л зогсож байсан гэнэ. Тэгж байснаа гэнэт л та нар больцгоо гээд л дахиж буудуулаагүй гсн хэхэ






:-)